As
jy nog nooit in jou lewe Monopoly gespeel het nie, woon jy seker op
’n ander planeet. Dis ’n lekker speletjie as die geluk aan jou kant
is, maar aaklig as die dobbelsteentjies verkeerd val. Ek het nog
altyd gevoel daardie speletjie het iets teen my. Dinge werk net
nooit reg uit vir my nie. Almal begin met ewe veel geld, maar
spoedig sit iemand met alles en ek met niks. Nou so is die lewe ook.
Die Bybel praat baie van geld en wel uit verskillende hoeke. Die
Bybel waarsku ons teen gierigheid (die wortel van alle kwaad) en die
Here gaan so vêr om te sê dat rykes moeiliker in die hemel gaan kom.
Maar ... die Bybel sê nie geld is inherent sleg nie, of dat rykes
sleg is nie.
Ek sien so in my geestesoog dat
almal in die wêreld om hierdie groot tafel sit en daar is x-hoeveelheid
geld op die tafel wat die wêreldekonomie verteenwoordig. Elke mens
op aarde probeer om so groot as moontlik porsie van daardie geld
voor homself op te hoop. Sommige werk baie hard, party is uiters
vindingryk, sommige vind geld minder noodsaaklik en doen net genoeg
om te oorleef. Ander gee boedel oor, werk niks en kyk in ander se oë
om ’n aalmoesie nader te stoot. Party verneuk die ander links en
regs en kom selfs weg daarmee. Party mense gee van sy eie hopie vir
ander, sodat dié daarmee woeker en hopelik vir hom meer teruggee.
Party wag tot jy wegkyk dan gaps hy van joune en nog ander glo jy
móét van joune vir hulle gee. So sit ons dan nou almal om hierdie
tafel met die wêreld se geld op en probeer kry wat jy kan. As jy
gelukkig is en jou hoop word al hoe groter, moet jy weer meer
oorskuif na die Ontvanger se hopie toe. As mens vir almal om die
tafel kyk, sal jy besef dat daar twee tipes mense is: vir party
mense hardloop geld net eenvoudig weg, hulle kry dit nooit gevang
nie. Vir ander lyk dit weer of geld na hulle toe hardloop, vinniger
as wat die kredietkaart leeg gekoop kan word. Dit kom net! Daar is
nog ’n waarheid oor geld wat ek al raakgesien het: niemand het ooit
genoeg daarvan nie.
Die Bybel gee vir ons goeie
riglyne oor geld. Kyk bv. Spreuke 20:13: As jy nie wil arm word
nie, moenie lief wees vir slaap nie; staan vroeg op, en jy sal
oorgenoeg hê om te eet.
In Jesus se tyd op aarde en
eintlik van eeue voor Jesus én daarna, was die meeste mense brandarm.
Hierdie teks sê as jy baie hard werk, sal jy genoeg hê om te eet en
dis dit. Ek en jy sien dit egter gewoonlik anders: ons dink ons werk
moet rykdom, weelde en oorvloed bring. Nee, volgens hierdie teks is
dié een wat iets het om te eet, alreeds ryk. Dit maak my en jou dus
nogal heel welgesteld, of hoe? Baie werk is gelyk aan genoeg kos. Hierdie
is vir ons partykeer so ’n “gerieflike” teks, want dit maak ons los
van die nood van ander en ek kan dus nou wegkom met “wat myne is, is
myne, want ek werk hard daarvoor”. Die Bybel gee egter ook vir ons
’n ander kant in Spreuke 14:31: Wie 'n arm mens verdruk, beledig
sy Maker; wie hom oor 'n arm mens ontferm, eer God.
Met die lees hiervan lyk dinge nou
bietjie anders, want nou lyk dit of God aan die kant van die arme
is; Hy gee báie om vir die armes, weduwees, wese, verdruktes,
vreemdelinge, dié met agterstande, dié wat met minder vermoëns
bedeeld is, gestremdes wat net nie kán nie. Ek besef dan dat hierdie
hoop goed wat ek so lustig bymekaarmaak, nie aan my behoort nie.
Geld verander nogal ’n mens se
houding teenoor ander met minder. Mens kry so bietjie van ’n
meewarigheid, snobisme, so ’n gevoel dat geld alles kan koop. Weet
jy, jy kry mense wat skatryk leef op ander se rekening. Met skemas,
stelsels, piramides, ens. word mense se geld opgeraap met valse
beloftes van opbrengste. Meer nog, daar is mense wat by ander geld
leen en dit dan op hulleself blaas, totdat albei bankrot is. Luister
bietjie na hierdie teks: Spr. 28:11 'n Ryk man kan dink hy het
die wysheid in pag, maar 'n arm mens met insig sien deur hom.
Gedink ’n arm man kan nie insig hê
nie? Dink weer! Ek glo daar is arm mense wat na rykes kyk en sê: ek
gaan nie dat geld aan mý doen wat dit aan jou gedoen het nie. Liewer
min hê en rustig slaap... So staan dit ook in Spreuke. Weet jy, hoe
meer ek so oor hierdie goed dink, hoe meer wonder ek hoekom ek dan
so hol agter meer en meer aan...
Pred. 5:9 Die mens vir wie geld
alles is, het nooit genoeg geld nie; die mens vir wie rykdom alles
is, kry nooit genoeg in nie. Het jý genoeg?
Spr. 19:17 Wie hom oor 'n arm
mens ontferm, gee 'n lening aan die Here, en Hy sal hom ten volle
vergoed.
Terug na ons globale geld tafel
toe. Die Here vra as’t ware vir jou en my om van ons oorvloed te
vat, dit weg te gee, daarvan afstand te doen en dit te vergeet. En
... dan kom hierdie wonderlike tweede deel wat sê dat die Here jou
daarvoor sal vergoed. Jy ken die beginsel van wat jy saai sal jy
maai? Wel, daardie beginsel werk. Ek nog nooit gesien dat iemand met
’n oop hand bankrot geraak het van gee nie.
Kom ons kyk net vir ’n oomblik
anders oor die redes vir welvaart:
Mense met ’n goeie
ondersteuningsisteem, mense wat ouers gehad het wat hulle van kleins
af geleer het, mense wat uit stabiele ouerhuise kom, wat geleenthede
gehad het, het eenvoudig net ’n beter kans in die lewe, ons kan dit
nie ontken nie. Geletterdheid, geleenthede om te studeer,
aanmoediging, goeie “parenting”, is dinge wat ’n verskil maak en
almal het nie die voorreg daarvan nie. Daarom dink ek die Here wil
vir my en jou sê: vat so bietjie van jou hopie oorvloed en maak
iewers ’n verskil. En moenie probeer om ’n sinnelose druppeltjie vir
druppeltjie verskil aan duisend mense te maak nie, maak liewer ’n
groot verskil aan een of twee. Bid vir die Here om vir jou die
wysheid te gee om dit op die regte dinge en die regte plek te doen.
Geld is nie altyd die regte manier om ’n verskil te maak nie,
daar is ook ander maniere en soms moet jy ook van jouself gee en nie
net van jou goed nie.
Ek dink dis moeilik om ’n balans
te kry, maar ek dink die Here vra vir ons om met deernis na ander te
kyk. Dis per slot van rekening ’n feit dat party se hopies hoog kan
staan omdat ander se hopies laag is. Ek wonder: does the rich create
the poor, or does the poor create the rich?
Spr. 30:7-9 Net twee dinge vra
ek van U; moet my dit tog nie weier nie; daarna kan ek sterf: moenie
toelaat dat ek vals is en lieg nie; moet my nie arm maak of ryk nie,
gee my net die kos wat ek nodig het, sodat ek nie te veel het en U
verloën en sê: “Wie is die Here?” nie, en sodat ek nie arm word en
steel en my God se Naam oneer aandoen nie.