Lewe. Dit is altyd vir my ‘n vreemde konsep, moeilik om te verstaan en te omskryf. As jy sê iemand lewe – wat beteken dit? Hier sit ek as ‘n wese wat van biljoene der biljoene atome aanmekaar gesit is, en ek lewe. Kry ek skielik ‘n hartaanval, is al die atome steeds daar, maar “lewe” is weg. As ek vra: “lewe jy?” is die antwoord voor die hand liggend. Daar is egter ‘n ander konteks waarin die woord “lewe” gebruik kan word. As jy sê jy lewe, dan kan dit beteken jy is fisies aan die lewe, maar léwe jy werklik? 

Prediker 9:1-12
Dit alles het ek ter harte geneem en ek het bevind: God regeer oor dié wat reg doen en wysheid het, en oor wat hulle doen. Niemand weet of daar vir hom liefde of haat wag nie. Een en dieselfde lot tref almal: die regverdige en die goddelose, die goeie, die reine en die onreine, die een wat offer en die een wat nie offer nie. Soos dit met die goeie gaan, so gaan dit met die sondaar, soos dit gaan met die een wat 'n eed aflê, so gaan dit met hom wat weier om 'n eed af te lê. Die ellende met alles wat in hierdie wêreld gebeur, is dat dieselfde lot almal tref. Die hart van die mens is vol boosheid; die dwaasheid bly hom sy lewe lank by, en sy einde is die dood. Solank jy onder die lewendes is, het jy hoop. 'n Hond wat lewe, is beter as 'n leeu wat dood is. Dié wat lewe, weet hulle sal doodgaan, maar die dooies weet niks; daar wag vir hulle niks meer nie, hulle is vergeet; dit is klaar met hulle liefde, hulle haat en hulle hartstog. Hulle sal nooit weer deel hê aan wat in hierdie wêreld gebeur nie. Eet dus jou brood met vreugde, drink jou wyn met 'n bly gemoed; God het lankal reeds goedgekeur wat jy doen. Dra altyd wit klere, versorg jou hare met olie. Geniet die lewe met die vrou wat jy liefhet, dié lewe wat tot niks kom nie, maar wat God jou in hierdie wêreld gegee het, die hele lewe wat tot niks kom nie. Dit is wat jou toekom in die lewe, wat jou toekom vir al jou geswoeg in hierdie wêreld. Doen met toewyding alles wat jou hand vind om te doen, want in die doderyk waarheen jy op pad is, is daar nie werk of insig of kennis of wysheid nie. Verder het ek in hierdie wêreld gesien: dit is nie die vinnigstes wat die reisies wen nie, nie die sterkstes wat die oorlog wen nie, nie dié met wysheid wat kos het nie, nie die verstandiges wat ryk word nie, nie dié met kennis met wie dit goed gaan nie. Alles word bepaal deur tyd en geleentheid. Die mens ken selfs nie die tyd van sy dood nie. Soos visse wat gevang word in 'n net, soos voëls wat gevang word in 'n wip, so word die mens gevang as die teëspoed kom, as dit hom skielik oorval. 

Hier lees ons van ‘n klomp dinge wat lewe kan definieer: eet jou brood met vreugde, drink jou wyn (nee, nie te veel nie!) met ‘n blye gemoed, dra wit klere (wees dus vrolik), versorg jouself, geniet jou man of vrou. Hierdie stuk sê eintlik dat die lewe te kort is om dit nie te geniet nie. Nou ja, net jyself sal weet of jy lewe, en of jy regtig léwe terwyl jy lewe. My grafskrif moet eendag wees: “Hy het nie gelewe om dood te gaan nie. Hy het gelewe tot sy dood”. 

Daar is een besliste manier om die lewe tot ‘n goor, miserabele ding te reduseer, en dit is om die monsters te voer. Watter monsters is daar wat ons so lekker voer elke dag… 

1)     Pessimisme, negatiwiteit, onvergenoegdheid: Sjoe, hierdie monster vat elke dag groot happe aan ons lewensvreugde. Hy eet jou soos ‘n mielie. Daar is darem in ons land baie negatiewe mense, maar daar is ook tonne positiewe mense … en hulle is almal in dieselfde omstandighede! Almal blootgestel aan dieselfde elemente, almal se risiko’s is ewe groot; die verskil is party voer daai monster van pessimisme. Niks is ooit vir hulle reg nie, hulle vertel vir hulleself en almal om hulle hoe sleg alles is.

2)     Omstandighede: Mense blameer te maklik hulle omstandighede vir hulle optrede. Dis ‘n slegte monster om te voer. Pred 9:11 Verder het ek in hierdie wêreld gesien: dit is nie die vinnigstes wat die reisies wen nie, nie die sterkstes wat die oorlog wen nie, nie dié met wysheid wat kos het nie, nie die verstandiges wat ryk word nie, nie dié met kennis met wie dit goed gaan nie. Alles word bepaal deur tyd en geleentheid. Sien jy, dit is nie noodwendig die sterkstes of vinnigstes of slimstes wat dit maak nie. Sommige mense het alles in hulle guns, maar hulle lewe is ‘n gemors, ander kere kry mens hierdie doodgewone ou wat homself so positief programmeer dat hy bo sy omstandighede uitstyg.

3)     Gebrek aan toekomsvisie: Mense vertel mekaar heeldag hoe toekomsloos ons land is, of sy werkplek. Is dit regtig waar? Wel ek waarborg jou die ou wat ‘n toekomsvisie het sal altyd ‘n wenner wees. Mense wat nie die einddoel visualiseer nie, is op pad na nêrens. Verlede jaar op die 9de van die 9de maand 2009 het ons gepraat oor “plant ‘n boom”, en ek het vir my ‘n Koorsboom gaan plant, as teken dat ek hoop het vir ‘n toekoms … ek gaan die boom sien grootword. Die monster van “toekomsloosheid” sal altyd die pad vorentoe met swart verf hale toeverf – moenie dit in jou lewe toelaat nie. Onthou jy die gedig wat sê: voor in die wapad brand ‘n lig? Daar ís lig  - vestig jou hoop daarop, en laat die toekomsloosheid-monster wegkwyn.

4)     Swak selfbeeld: Dit is so dat baie van ons sukkel met ‘n swak selfbeeld en dat ons daardie aaklige monster in ons lewe voer. Jy vertel voortdurend vir jouself jy is nie goed genoeg nie. Dit kan nie waar wees nie, want die Here het jou gemaak na Sy beeld, Hy het jou goed gemaak, Hy het jou ‘n wenner gemaak en jou met eer en heerlikheid gekroon (soos wat Ps 8 sê). Moenie asseblief nie verder vir hierdie monster kos gee nie.  

Wat moet ons maak met die monsters? Moenie hulle voer nie, dan sal hulle kwyn en self vrek. Hier is die positiewe raad weer uit Pred 9:4-10:  

Solank jy onder die lewendes is, het jy hoop. 'n Hond wat lewe, is beter as 'n leeu wat dood is. Dié wat lewe, weet hulle sal doodgaan, maar die dooies weet niks; daar wag vir hulle niks meer nie, hulle is vergeet; dit is klaar met hulle liefde, hulle haat en hulle hartstog. Hulle sal nooit weer deel hê aan wat in hierdie wêreld gebeur nie. Eet dus jou brood met vreugde, drink jou wyn met 'n bly gemoed; God het lankal reeds goedgekeur wat jy doen. Dra altyd wit klere, versorg jou hare met olie. Geniet die lewe met die vrou wat jy liefhet, dié lewe wat tot niks kom nie, maar wat God jou in hierdie wêreld gegee het, die hele lewe wat tot niks kom nie. Dit is wat jou toekom in die lewe, wat jou toekom vir al jou geswoeg in hierdie wêreld. Doen met toewyding alles wat jou hand vind om te doen, want in die doderyk waarheen jy op pad is, is daar nie werk of insig of kennis of wysheid nie.  

In elektronika kry mens blykbaar sulke microchips waarop jy inligting kan oplaai, en dit bepaal dan die stelsel waarin dit ingebou word se gedrag. So, brand vir jou ‘n nuwe “chip”, herprogrammeer jouself. 

Hou op om die monsters te voer wat jou ware lewe bedreig, kyk na die positiewe dinge, doen die goeie dinge wat jou hand vind om te doen, geniet wat jy doen, maak jouself mooi, eet en drink en kuier met jou vriende, spandeer tyd met mense wat positief is, en jy sal lewe. Lewe met ‘n uitroepteken! ‘n Hond wat lewe is beter as ‘n leeu wat dood is. Alles word bepaal deur tyd en geleentheid – sien die geleenthede raak wat oor jou pad kom, wag vir die regte tyd om jou kanse te benut. Moenie die monsters voer nie, voer die klein maar belangrike dinge wat die lewe lekker maak.

Geniet die lewe.